Każdego lipca spokojna Pampeluna zamienia się w epicentrum jednego z najbardziej widowiskowych i kontrowersyjnych festiwali świata – San Fermín. To osiem dni intensywnych emocji, biegu z bykami, białych strojów z czerwonymi chustami, rytmicznej muzyki i niekończących się fiest. Choć wiele osób zna festiwal głównie z porannych transmisji encierro – biegu z bykami – San Fermín to znacznie więcej niż tylko adrenalina. To tradycja, wspólnota, celebracja życia i tożsamości Navarry.
Spis treści
- Skąd wziął się festiwal San Fermín?
- Jak wygląda tydzień fiesty?
- Encierro – bieg z bykami krok po kroku
- Co jeszcze dzieje się w Pampelunie?
- Gdzie, kiedy i jak wziąć udział?
- Wskazówki dla odwiedzających
Skąd wziął się festiwal San Fermín?
Święto San Fermín wywodzi się z połączenia trzech różnych tradycji:
- Uroczystości ku czci św. Fermina, pierwszego biskupa Pampeluny i patrona miasta.
- Festiwalu rolniczego z targami i zabawami, które miały miejsce latem.
- Byczych korrid, do których prowadziły poranne transporty zwierząt przez miasto.
Z czasem wszystkie te wątki zlały się w jedno, tworząc niezwykle intensywne święto, rozsławione na cały świat przez Ernesta Hemingwaya, który opisał je w swojej powieści Słońce też wschodzi (The Sun Also Rises).
Jak wygląda tydzień fiesty?
San Fermín rozpoczyna się w samo południe 6 lipca na Plaza del Ayuntamiento w Pampelunie. Tysiące ludzi zbiera się, by wspólnie krzyknąć:
„¡Pamploneses, Viva San Fermín! ¡Gora San Fermín!”
Co znaczy:
- ¡Pamploneses! – „Mieszkańcy Pampeluny!” (bezpośrednie zwrócenie się do lokalnej społeczności)
- ¡Viva San Fermín! – „Niech żyje święty Fermin!” (okrzyk na cześć patrona miasta, w języku hiszpańskim)
- ¡Gora San Fermín! – „Niech żyje święty Fermin!” (to samo, ale w języku baskijskim)
👉 To wybuchowy, emocjonalny moment, gdy tysiące osób w centrum miasta skanduje te słowa, wznosi czerwone chusty w górę i wita początek fiesty.
Po odliczaniu następuje eksplozja radości – Chupinazo, czyli wystrzał rakiety, oficjalnie rozpoczyna święto. Ludzie oblewają się winem, śpiewają, tańczą – i przez kolejne 8 dni miasto nie śpi.
Festiwal kończy się 14 lipca, kiedy uczestnicy w czarnych chustach żegnają się śpiewem:
„Pobre de mí, pobre de mí, que se han acabado las fiestas de San Fermín”.
Zwrot ten znaczy:
- „Biedny ja, biedny ja, bo skończyły się fiesty San Fermín.”
To smutna, symboliczna pieśń śpiewana 14 lipca o północy, podczas zakończenia festiwalu San Fermín w Pampelunie.
🎶 W jej trakcie uczestnicy, ubrani już nie na biało, ale z czarnymi chustami, gromadzą się na placu i przy świecach żegnają się z fiestą do kolejnego roku. Mimo melancholii, ten moment ma też wspólnotowy charakter – to wzruszające zakończenie ośmiu dni pełnych emocji.
Encierro – bieg z bykami krok po kroku
Najbardziej znaną częścią San Fermín jest encierro – poranny bieg z bykami, który odbywa się codziennie od 7 do 14 lipca o godz. 8:00 rano.
🔥 Przebieg biegu:
- Trasa ma ok. 850 metrów i prowadzi przez wąskie uliczki starego miasta do Plaza de Toros.
- Uczestnicy, ubrani na biało z czerwoną chustą, czekają na start – gdy rozlega się pierwszy strzał, wypuszczane są byki.
- Drugi strzał oznacza, że wszystkie zwierzęta są już na trasie.
- Bieg trwa zwykle 2–4 minuty, ale napięcie i chaos są ogromne.
W biegu bierze udział 6 byków bojowych i 6 wołów-przewodników. Chociaż wiele osób robi to dla sportu i tradycji, co roku dochodzi do obrażeń – a w historii festiwalu zanotowano nawet śmiertelne wypadki.
❗️Kto może wziąć udział?
- Tylko osoby pełnoletnie, trzeźwe i odpowiednio przygotowane.
- Trzeba znać trasę i wiedzieć, jak się zachować – bieganie przed bykiem to nie turystyczna atrakcja, to poważne wyzwanie fizyczne i psychiczne.
Co jeszcze dzieje się w Pampelunie?
Choć encierro przyciąga największą uwagę mediów, San Fermín to tygodniowa fiesta pełna wydarzeń:
🎉 Parady i procesje – codzienna procesja z figurą św. Fermina, z udziałem lokalnych bractw, orkiestr i gigantów (gigantes y cabezudos).
🎶 Koncerty i występy – od lokalnych grup po znanych artystów, darmowe koncerty na placach i parkach.
💃 Txaranga i tańce uliczne – zespoły dęte, które przemierzają miasto, porywając wszystkich do zabawy.
🎆 Fajerwerki – codziennie wieczorem konkursy pokazów pirotechnicznych z różnych krajów.
🍷 Jedzenie i picie – tapas bary pękają w szwach, lokalne wina i sangría leją się strumieniami, a kuchnia Navarry zachwyca.
Gdzie, kiedy i jak wziąć udział?
📍 Lokalizacja: Pampeluna (Navarra, północna Hiszpania)
📅 Termin: 6–14 lipca każdego roku
🚆 Dojazd:
- Z Madrytu: szybki pociąg (AVE) – ok. 3 h
- Z Barcelony: pociąg lub samolot
- Autobusy i busy z różnych miast Hiszpanii
🏨 Nocleg:
Warto rezerwować z wyprzedzeniem (nawet pół roku wcześniej) – w czasie San Fermín ceny idą w górę, a dostępność spada dramatycznie. Alternatywą są hostele, campingi i opcje w pobliskich miejscowościach.
Wskazówki dla odwiedzających
✅ Ubierz się na biało z czerwoną chustą i pasem – to tradycyjny strój uczestnika.
✅ Unikaj biegu z bykami, jeśli nie jesteś przygotowany – lepiej oglądać z bezpiecznego miejsca.
✅ Zabezpiecz wartościowe rzeczy – festiwal to tłumy i ryzyko kieszonkowców.
✅ Nawadniaj się i odpoczywaj – fiesta trwa dniami i nocami, łatwo się zatracić.
✅ Poznaj lokalne zwyczaje i uszanuj święto – dla mieszkańców to coś więcej niż atrakcja turystyczna.
Podsumowanie
San Fermín to esencja hiszpańskiej fiesty – dzikiej, nieokiełznanej, emocjonalnej i pięknie zorganizowanej. To tygodniowe przeżycie, które zostaje w pamięci na całe życie – niezależnie od tego, czy biegniesz z bykiem, czy śledzisz wydarzenia z kieliszkiem wina w dłoni. Pampeluna w lipcu to miejsce, gdzie tradycja i współczesność tańczą razem – dosłownie i w przenośni.
Dodaj komentarz